Tầm quan trọng của ngành điện: Ngành điện là hạ tầng then chốt, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đảm bảo an ninh quốc phòng và nâng cao chất lượng cuộc sống. “Với phương châm ‘điện đi trước một bước’, phát triển ngành Điện ổn định góp phần đảm bảo cuộc sống người dân, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đảm bảo quốc phòng an ninh…”.

Thực trạng ngành điện Việt Nam: Quy mô hệ thống điện:Tổng công suất nguồn điện đạt 80.555 MW vào cuối năm 2023, tăng khoảng 2.800 MW so với năm 2022. EVN và các công ty con chỉ sở hữu 37,2% công suất hệ thống (29.966 MW), cho thấy sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế khác. Cơ cấu công suất:Năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời): 21.664 MW (26,9%). Thủy điện: 22.872 MW (28,4%). Nhiệt điện than: 26.757 MW (33,2%). Nhiệt điện khí: 7.160 MW (8,9%). Sản xuất điện:Tổng sản lượng điện sản xuất và nhập khẩu năm 2023 là 280,6 tỷ kWh, tăng 4,56% so với năm 2022. Cơ cấu sản lượng:Thủy điện: 80,9 tỷ kWh (29%), giảm 15 tỷ kWh so với năm 2022. Nhiệt điện than: 129,5 tỷ kWh (46%), tăng 25 tỷ kWh so với năm 2022. Năng lượng tái tạo: 38 tỷ kWh (13,6%), tăng gần 2 tỷ kWh so với năm 2022.

Các nguồn điện chủ yếu: Thủy điện:Tiềm năng kỹ thuật: Khoảng 26.000 MW. Tổng công suất các nhà máy thủy điện cuối năm 2022: 23.595 MW, đạt 90,8% tiềm năng, dư địa phát triển còn hạn chế. Sản lượng điện phụ thuộc nhiều vào thời tiết, đặc biệt là các hiện tượng El Nino và La Nina. “Có thể nói rằng, nguồn điện năng từ thủy điện là nguồn điện giá rẻ nhưng sản lượng điện hằng năm bị ảnh hưởng rất nhiều bởi thời tiết”.

Năng lượng tái tạo (Điện mặt trời và điện gió):Phát triển mạnh mẽ từ 2018-2022, đặc biệt là điện mặt trời. “Nhờ đó, trong giai đoạn 2018 – 2022, nguồn điện năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời tại Việt Nam đã có bước phát triển mạnh mẽ.”

Tổng công suất cuối năm 2023: Khoảng 23.600 MW (27% tổng công suất). Điện mặt trời: 18.854 MW.

Điện gió: 4.745 MW. Sản lượng điện năm 2023: 37.922 triệu kWh (13,6% tổng sản lượng).

Các doanh nghiệp năng lượng tái tạo có biên lợi nhuận cao, nguồn thu ổn định, nhưng đang chịu tác động của giá bán điện mới. “Biên lợi nhuận cao, nguồn thu ổn định: nhờ tận dụng được ưu đãi từ chính chủ cùng với chi phí đầu vào giảm dần qua các năm đặc biệt là giai đoạn 2010 – 2015 giúp biên lợi nhuận gộp mảng điện mặt trời luôn ở mức cao, khoảng 50%, thậm chí GEG đạt mức 55% và TTA đạt hơn 60%”.

Xu hướng ngành điện trong tương lai: Quy hoạch điện 8: Ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió, trong bối cảnh Việt Nam cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Đến năm 2030:Điện gió trên bờ: 21.880 MW (14,5% tổng công suất). Điện gió ngoài khơi: 6.000 MW (4%). Điện mặt trời: 20.591 MW. Định hướng đến năm 2050:Điện gió trên bờ: 60.050 – 77.050 MW (12,2 – 13,4%). Điện gió ngoài khơi: 70.000 – 91.500 MW (14,3 – 16%). Điện mặt trời: 189.000 MW (33,0 – 34,4%). Điện mặt trời mái nhà được phép phát triển mạnh.